Drugim często spotykanym sposobem ranienia siebie jest kultywowanie negatywnych i samokrytycznych myśli. Specjaliści w zakresie zdrowia psychicznego odkryli bardzo powszechny i niezdrowy proces, który zwykle pojawia się na wczesnym etapie choroby depresyjnej. Człowiek zaczyna bardzo negatywnie postrzegać świat i siebie samego; widzi tylko swoje ograniczenia i braki. Świat jest czarny, przyszłość ponura, na siebie patrzy zbyt krytycznie. Mężczyzna, którego opuściła żona, robi sobie wyrzuty:
„Jestem przeklętym głupcem!
Co ze mną jest?
Zniszczyłem małżeństwo i całe swoje życie.
Jestem do niczego, nikt nie ma ze mnie żadnego pożytku.
Nic nie umiem zrobić dobrze”.
Nie dość, że cierpi z powodu odejścia żony, to jeszcze sam siebie karze i upokarza. Osoba pogrążona w depresji może nie być świadoma tych negatywnych myśli, ale one bardzo nasilają emocjonalny ból. (W dalszych częściach tego rozdziału napiszę o tym nieco więcej).